Wędrując po różnych tekstach dotyczących witraży trudno nie zadać sobie pytania o ten podstawowy do ich tworzenia materiał jakim jest szkło. 

Najprostsza odpowiedź: stopiony piasek, z różnymi dodatkami. Od tysięcy lat wytwarzany przez człowieka. Istniejący w naturze jeszcze wcześniej. 

Pliniusz Starszy podaje, że Fenicjanie przypadkiem wytopili szkło w ognisku. Musieli to być kupcy wiozący natrum, którzy tych kamieni być  może z braku innych użyli jako obudowy paleniska. Albowiem kwarc, SiO2 topi się w temperaturze około 1700 stopni. Nie jest to temperatura osiągalna w zwykłym ognisku. Aby piasek się stopił potrzeba dodatku obniżającego temperaturę topnienia. Natrum czyli soda, Na2Co2, daje taki właśnie efekt. 

Najstarsze wytworzone przez człowieka szklane przedmioty to koraliki i inne drobne ozdoby znalezione w Mezopotamia.

Wczesniej jednak używano szkieł znajdywanych w naturze. 

Takim bardzo ciekawym znaleziskiem jest jeden z elementów naszyjnika Tutenhamona. Oto centralny skarabeusz jest wykonany ze szkła o niezwykłych właściwościach. 

To właśnie owo czyste szkło, którego pochodzenie stanowi zagadkę. W katalogu British Muzeum określa się go jako chalcedon. Po dokładnym przebadaniu okazało się jednak że nie całkiem. 

W istocie jest to Libyan Desert Glass. Występuje tylko w dwu miejscach na Saharze i został dla faraona sprowadzony do Egiptu z odległości 700 km. 

Składa się głównie z krzemienia - 98 procent. To jest właśnie owo czyste szkło.

Reszta to tlenki żelaza, tytan. Zawartość irydium wskazywałaby na pochodzenie kosmiczne. Ale sprawa po dokładnej analizie składu nie jest prosta. 

Fakt że jest to prawie czysty krzemień, Silica Glass, od razu prowadzi nas do rozważań w jaki sposób powstała punktowo tak wysoka temperatura - 1700 stopni? Punktowo albowiem w okolicy skały nie są stopione. 

Wskazuje się na wybuch meteoru na ziemi (podobieństwo do eksplozji bomby atomowej w Meksyku), lub nad ziemią. 

Jednak brak śladów zanieczyszczeń typowych dla meteorów. Za to odrobina śladów organicznych, co biorąc pod uwagę, że owo szkło jest starsze niż pustynia, nie dziwi. Ale w takim razie musiało się znaleźć w miejscu występowania w stanie płynnym. 

Spotkałam informację, że szkło o podobnych własnościach znaleziono też w Australii. Być może jeszcze gdzieś indziej. 

Zwróciłam uwagę na absolutnie niezwykłe własności tego szkła. Jest to minerał rzadszy i droższy niż diamenty. 

Jeśli zainteresowałam to proszę tu link do obszerniejszego omówienia 

http://www.paranormalne.pl/topic/37166-szklo-libijskie-klejnot-sahary/

..... 

Umiejętności starożytnych twórców szklanych cudeniek były zadziwiające. Okazuje się że nanotechnologia była już znana starożytnym Rzymianom. 

Oto kielich Likurga, wyprodukowany właśnie w ten sposób, zachwyca zmiennym w zależności padającego światła kolorem i techniką wykonania. Dwie nie stykające się że sobą w widoczny sposób warstwy powierzchni. 

https://images.app.goo.gl/6wfQmDggcKk4jrhp7

https://historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com/2016/02/07/kielich-likurga/

https://pl.frwiki.wiki/wiki/Coupe_de_Lycurgue

Pod oboma linkami jest bardzo dokładny opis samej technologi. 

Niezwykle ciekawy eksperyment wykonano na podobnym obiekcie stworzonym do celów badawczych. Okazuje się że jego kolor zależy również od rodzaju płynu w nim się znajdującego. Jest niezwykle wrażliwy na niektóre związki chemiczne. Moje prywatne przypuszczenie jest takie iż ten kielich był wykrywaczem trucizny. 

Warto mu się przyjrzeć dokładnie, podstawa i nóżka zostały dodane znacznie później. Mnie zadziwia to, że kielich jest dwuwarstwowy. Na gładkim naczyniu naniesiono odstającą od niego scenę rodzajową. Nie jest jasny sposób wykonania. Przypuszcza się, że obie części wykonano osobno i jakimś tajemniczym dla nas sposobem połączono. Są też przypuszczenia, że to cierpliwe rzeźbienie w szkle dało tak piękny efekt. Jednak ówcześni wykonawcy nie potrafili np dołączyć do szklanych naczyń uchwytu. Kubki i kielichy nie miały na czym stać. Być może grubsze dno naczynia utrzymywało je w chwiejnej równowadze. I teraz widuje się w sklepach takie rozwiązania. 

Kielich Likurga był wart, licząc dzisiaj, kilka milionów dolarów. 

Ten konkretny kielich to jedyny zachowany do naszych czasów obiekt wykonany techniką dwu nieprzylegających do siebie warstw. Przypuszczam że takich naczyń nie wykonywano zbyt wielu, że względu na wysoką cenę. 

U schyłku Imperium Romanum technika produkcji szkła stała bardzo wysoko. Nawet prostsze niż ten kielich przedmioty szklane były jednak niezwykle kosztowne. 

Rzymianie umieli też produkować płyty szklane, przez wylewanie płynnej masy do płaskiej formy. Jak również umieli uzyskiwać szkło bezbarwne, przed dodanie rudy manganu do podstawowej zawartości pieca hutniczego. 

Niestety większość tej wiedzy przepadła, w wiekach na przełomie tysiącleci nie wszystko udało się odtworzyć. 

Wydaje mi się że dopiero decyzja o budowie ogromnych budowli sakralnych, kościołów i klasztorów całych w stylu gotyckim, z wielkimi oknami zapełnionymi szklanymi obrazami - witrażami, zdecydowała o ponownym zainteresowaniu technologią produkcji pięknych kolorowych i białych szkieł. 

. 

I jeszcze filmik piękny na koniec 

https://youtu.be/LHKUm6R3Fvo

Gdy zaczynałam się zajmować witrażami w Saint Denis, nie zdawałam sobie sprawy, że powędruję równocześnie w dość odległe od siebie obszary tematyczne. Wszystkie kuszą i przyznaję że trudno mi wybierać o czym napisać wcześniej, o czym później. Tu nie ma żadnej kolejności, żadnego porządku. To przenikające się płaszczyzny. Myślę że będę pisać po prostu o tym co w danej chwili bardziej mnie ciekawi. 

Bardzo polecam wszelkie linki dodane do tekstów. Gdybym chciała streszczać ich zawartość, powstałaby nieczytelna skomplikowana plątanina wszelkich materii. 

. 

 

 

 

---

tagi: szkło  

	Maryla-Sztajer
	6 listopada 2022 14:08

22     1138    9 zaloguj sie by polubić